Jesteś rodzicem, a może trenerem dziecka, u którego widzisz sportowy potencjał? Stoi przed Tobą nie lada wyzwanie. To Twoje działania i decyzje w głównej mierze wpłyną na to, jak potoczy się kariera małego sportowca. Czeka na ciebie sporo pułapek, dlatego musisz podejść do tematu bardzo rozważnie.
Kluczem do sukcesu jest odpowiednia kolejność. Czasami ciężko jest, oprzeć się pokusie, aby przeskoczyć pewne etapy, szczególnie gdy dziecko robi szybkie postępy. Motywowanie pociechy do jeszcze cięższej pracy, zwiększanie ilości treningów, gdy wydaje nam się, że więcej będzie oznaczało lepiej, może przynieść odwrotny skutek od zamierzonego. Dlatego warto zapoznać się z zasadą długoterminowego rozwoju sportowca (Long-Term Athlete Development - LTAD).
Model LTAD, badania naukowe i wieloletnie doświadczenie potwierdzają jeden fakt: dzieci, młodzież i dorośli muszą robić właściwe rzeczy we właściwym czasie, aby rozwijać się i osiągać najlepsze wyniki w swoim sporcie lub dziedzinie - niezależnie od tego, czy chcą być piłkarzami, tancerzami, rolkarzami figurowymi czy gimnastykami. Rozwój długoterminowy opisuje, co sportowcy muszą robić w określonym wieku i na określonych etapach.
rys.1 Etapy modelu LTAD
źródło: http://pacificsportvi.com/long-term-athlete-development-model
Wszystkie etapy będziemy omawiać w następnym artykule. Teraz skupmy się na zrozumieniu, czym jest specjalizacja i dlaczego na wczesnych etapach najważniejszy jest ogólny rozwój fizyczny.
Mimo, że dzieci mogą wykazywać predyspozycje do uprawiania sportu w bardzo młodym wieku, rywalizacja na poziomie elitarnym wymaga długoterminowego rozwoju ukierunkowanego na osiągnięcie szczytowych wyników w dojrzałości fizycznej. Takie podejście powinno pozwolić młodym sportowcom na efektywne przejście przez etapy rozwoju i ustabilizowanie umiejętności, co przełoży się na poprawę wyników w przyszłości.
Dlatego każde szkolenie sportowe musi być postrzegane jako proces, który ma na celu doprowadzić zawodnika do elitarnego poziomu. Proces ten składa się z trzech etapów, pokazanych na poniższej piramidzie obrazującej kompletny rozwój sportowca. Fundamentem tej piramidy jest wszechstronny rozwój. Następnie przychodzi czas na rozwój bardziej specyficznych umiejętności. Dopiero na samym szczycie znajduje się szkolenie specjalistyczne dla danej dyscypliny. Jest to kluczowa wiedza dla każdego rodzica i trenera, jeśli chcą, aby dziecko faktycznie odniosło sukces.
Wszechstronny rozwój młodego zawodnika powinien zbudować stabilne podłoże umiejętności fizycznych i psychicznych, które pozwolą mu łagodnie przejść do treningów specjalistycznych. Na początkowym etapie treningu, dziecko powinno ćwiczyć ruch! Tak, dobrze przeczytaliście, dziecko powinno uczyć się jak biegać, skakać, wspinać się i rzucać. Oprócz tego, niezbędne jest kształtowanie szybkości, zwinności, koordynacji i ogólnej sprawności. Najlepszym narzędziem okażą się urozmaicone zadania rozwijające kilka zdolności ruchowych jednocześnie.
Specjalizacja cechuje się tym, że ćwiczenia i ruchy właściwe dla danej dyscypliny zaczynają przeważać w treningu. Nie da się tych dwóch etapów oddzielić od siebie grubą kreską. Tak naprawdę ćwiczenia specyficzne są obecne na każdym etapie szkolenia sportowego, ale w różnych proporcjach. Poniższy wykres pokazuje, że w początkowej fazie procent specjalistycznego szkolenia jest znikomy, w miarę dojrzewania zawodnika, wzrasta udział treningu specjalistycznego.
wykres 2. Procentowy udział specjalistycznego treningu w rozwoju zawodnika
źródło: opracowanie własne na podstawie: Warchoł, W. (2019). Gotowy do gry I. Kraków: Train With Brain
Podsumowując, rozplanowanie treningu specjalistycznego 3-4 razy w tygodniu, nieważne czy jest to gra w tenisa, pływanie, czy piłka nożna, jest nierozsądne na wczesnym etapie rozwoju dziecka. Najpierw pomóż swojemu dziecku zbudować solidną bazę, pokieruj jego szkoleniem sportowym tak, aby było zrównoważone i pozwoliło na spójny rozwój biologiczny i fizyczny. Szybkie przejście do specjalizacji naraża dziecko na przeciążenia, społeczne dystansowanie, a nawet wczesne wypalenie. Nieodpowiednie obciążenia treningowe, nieprzygotowanie organizmu i brak spójności między rozwojem siły mięśniowej a gwałtownym skokiem wzrostu mogą prowadzić do kontuzji i przetrenowania. Na wszystko jest czas, trzeba być cierpliwym i przejść przez proces, jakim jest szkolenie sportowe jak najefektywniej się da, po to by sportowiec osiągając wiek swojej maksymalnej wydajności, był gotowy na zwycięstwo.
Commentaires